WISC-R Zeka Testi

WISC-R testi, ana hatlarıyla iki farklı parçadan oluşur: Sözel Zeka Bölümleri ve Performans Zeka Bölümleri. Bu iki bölüme ait 6’şar tane test vardır. Yani toplamda 12 test vardır. Bu iki gruba ait testler birbiri ardına verilir. Yani çocuğunuz, sözel zeka bölümüne ait bir test uygulandıktan sonra, çocuğa bir performans zeka testi verilir.

Şimdi teker teker testlerin çocuklarda hangi yetenekleri ölçtüğüne bakalım:

Sözel Bölüm Alt Testleri

Genel Bilgi

Kristal zeka diye de adlandırılan genel bilgiyi ölçmede uygulanan bir alt testtir. Çocuğunuzun okuldan, ailesinden, ve kültüründen öğrendiği çevresel bilgileri ölçer. Ayrıca, uzun-süreli bellek (long-term memory) göstergesidir.

*Eğer çocuğunuzun skoru bu alt testte düşük çıkarsa: Çocuğunuzla birlikte kitap okuyun. Onunla daha açık ve akıcı konuşun. Size nesnelerin isimlerini veya bilgiler sorduğunda cevap vermeye çalışın. Eğer bilmiyorsanız, kendiniz de güvenilir bir kaynaktan öğrendikten sonra onunla paylaşın.

Benzerlikler

Çocuğunuzun soyut düşünebilme, ve bu düşünceyi doğru ve açık bir şekilde ifade edebilme yeteneğini ölçer. Bu alt-testte yüksek skor alan çocukların genelde hayal güçleri geniştir ve sosyal bilimler gibi soyut düşünme yeteneğinin gerekli olduğu alanlarda becerikli olabileceklerinin habercisidir.

*Eğer çocuğunuzun skoru bu alt testte düşük çıkarsa: Çocuğunuza nesnelerin hangi kategorilerden geldiğini söyleyin. Örneğin, ”Papatya bir çiçek türüdür, yani ağaçlar gibi bir bitkidir.” Nesneler arasında ilişkiler kurmaya dikkat edin. Daha önce de belirttiğimiz gibi çocuğunuzla net bir şekilde konuşun.

Aritmetik

Bu alt testte, çocuğunuzun aritmetik sorularını çözebilme yeteneği, aynı zamanda kısa-süreli bellek ve çalışan belleğinin kapasitesi ölçülür. Çünkü çocuğunuz, testör tarafından duyduğu soruyu hafızasında tutabilmeli ve işleyebilmelidir. Çocuğunuzun matematik yeteneğinin ve işitsel şekilde problem çözme becerisinin göstergesidir.

*Eğer çocuğunuzun skoru bu alt testte düşük çıkarsa: Matematik ödevlerini beraber yapın. Birlikte problemleri sesli okuyun, ve çözümünün sözel olarak üstünden gidin.

Sözcük Dağarcığı

Çocuğunuzun sözcüklerin ve kavramların tanımlarını yapabilme ve bunları ifade edebilme yeteneğini ölçen alt testtir. Aynı zamanda uzun-süreli bellek göstergesidir.

*Eğer çocuğunuzun skoru bu alt testte düşük çıkarsa: Çocuğunuz için nesneleri ve kavramları tanımlayın. ”…. ne demek?” sorularına cevap verin, siz de bilmiyorsanız onunla birlikte öğrenin.

Yargılama

Muhakeme, mantık yürütme ve duygusal olgunluk seviyesini gösteren alt testtir. Çocuğunuzun sosyal zekasına dair ipuçları verir.

*Eğer çocuğunuzun skoru bu alt testte düşük çıkarsa: Çocuğunuz için olaylar arasında neden-sonuç ilişkisi kurun. ”Niye?” diye sorarsa, mantıklı bir şekilde cevaplandırın. Baştan savmayın. Ayrıca birlikte kitap okumak da çocuğun bu alanda gelişimini sağlayacaktır.

Sayı Dizisi

Çocuğunuzun işitsel kısa-süreli belleğini ve çalışma belleğini ölçen alt testtir. Sesli uyaranları algılama, ve zihinsel olarak tekrarlayabilme yeteneğini gösterir.

*Eğer çocuğunuzun skoru bu alt testte düşük çıkarsa: Çocuğunuzla beraber kitaplardaki resimlere bakıp, isimlerini tekrarlama, matematik sorularını birlikte çözme, sizin anlattığınız bir hikayeyi genel hatlarıyla tekrar anlattırma kısa-süreli belleğini geliştirmeye yardımcı olacaktır.

Anne-Babalara Önemli Not:

WISC-R’ın sözel bölümü ile ilgili bilgileri bu bölümde paylaştık. Bu yazıyı okuyan anne-babalardan bir psikolog olarak ricam, çocuklarıyla burada okudukları bilgileri paylaşmamaları. Çünkü küçücük bir yönlendirme bile bu testlerden şeffaf sonuç alınmasını engelleyebilir.

Ayrıca anne-babaların çocuklarının zeka testi sonuçları ile ilgili aşırı endişelenmelerine ve bu stresi çocuklarına yansıtmalarına hiç gerek yoktur, çünkü çocuğunuzun bu alanlardaki ölçümleri sizin ve okulunun desteğiyle değiştirilebilecek ve oldukça ilerletilebilecek ölçümlerdir.

WISC-R Performans Bölümü Alt Testleri

Resim Düzenleme

Çocuğunuzun görsel dikkatiyle birlikte, olaylar arasında neden-sonuç ilişkisi kurabilme yeteneğini ölçer. Hem kısa-dönemli (short-term memory), hem de çalışan hafızanın (working memory) devreye girdiği bir alt testtir.

*Eğer çocuğunuzun skoru bu alt testte düşük çıkarsa: Çocuğunuzla görsel olarak mantıklı bir akışı olan, yaşına uygun filmler izlemeniz, ve size “Neden?” soruları sorduğunda, soruların asıl cevabını vermeniz çocuğunuzda zamanla bu becerilerini gelişmesini sağlayacaktır. Ayrıca çocuğunuz okumayı biliyorsa, resimli çocuk hikayelerini okuması da ona katkıda bulunacaktır.

Küplerle Desen

WISC-R Küplerle Desen testi görsel zeka ile ilgili birçok unsuru ölçer. Bu unsurlardan ilki, çocuğun gördüğü deseni, kısa-dönemli hafızasına atabilmesi ve kendi küpleriyle deseni yaparken işleyen hafızasını kullanabilmesidir. Ayrıca bu alt testte ellerle manipulasyon, dolayısıyla görsel algı ile hareketsel koordinasyonun birleştirilebilmesi (örneğin, araba kullanırkenki gibi) son derece önemlidir.

Eğer çocuğunuzun küplerle desen alt testtindeki skoru ortalamanın üstü veya çok üstündeyse, çocuğunuzun görsel ve çevresel manipulasyon kabiliyeti oldukça yüksek demektir. Bu da onun gelecekte son derece iyi bir mimar veya mühendis (inşaat, motor, araba) olabileceğinin göstergesidir. Bu çocuklar parçanın çevreyle ilişkisinde son derece kabiliyetlidirler.

Eğer ki, çocuğunuzun Sözel alt testteki skorları genel olarak düşük, ancak Küplerle Desen skoru çok yüksekse, bu, çocuğunuzun insanlarla çok iletişim kurmadan obje manipulasyonu aktiviteleri yapmayı sevdiğini gösterir. Ki bugün bilgisayardan arabaya kullandığımız tüm araçlar, bu tarz içedönük mizaca sahip başarılı mühendisler tarafından dizayn edilmekte ve üretilmektedir.

*Eğer çocuğunuzun skoru bu alt testte düşük çıkarsa: Çocuğunuzla sık sık puzzle ve LEGO oynayın. Kişisel cisimlerin olduğu oyuncaklardan çok (Barbie, Action Man gibi), parçasal oyuncaklar alın (Küpler, Domino taşları, Mikado, Jenga, Lego, Puzzle gibi). Benim kendi pratiğimde çok sık farkettiğim bir durum, özellikle kız çocuklarının Küplerle Desen skorlarının genel olarak düşük çıkmasıdır. Bunun sebebi de, aileler kız çocuklarına yukarıda örneğini verdiğim parçasal oyuncaklardan ziyade, Barbie ve Barbie evi gibi, cisimlerin hazır olduğu oyuncaklar almalıdır. Oysaki, kız çocukları da Puzzle ve Lego gibi oyuncaklarla oynamaya teşvik edilmelidir.

Parça Birleştirme

Çocuğunuzun parça bütün ilişkisini kavrayabilme ve görsel-hareketsel koordinasyon yeteneğini ölçer.

*Eğer çocuğunuzun skoru bu alt testte düşük çıkarsa: Çocuğunuzla puzzle oynamak, objelerin parça kısımlarını sorduğunda cevap vermek (Örneğin, ”Arabanın arka tarafına ne denir?” “Tampon.”) çocuğunuzun parça-bütün ilişkisi kurabilme yeteneğini geliştirecektir.

Şifre

Şifre testi, çocuğunuzun okulda not alabilme becerisinin çok iyi bir göstergesidir. Bu alt testte çocuğunuzun kalem manipulasyon kabiliyeti, kısa-dönemli hafızasına attığı bilgileri işleyebilme ve hatırlayabilme yeteneği ve konsantrasyon verebilme yeteneği ölçülür. Psikomotor hızı ve görsel-hareketsel koordinasyon da şifre testinin ölçtüğü unsurlardandır.

*Eğer çocuğunuzun skoru bu alt testte düşük çıkarsa: Çocuğunuzla sıkıcı olmayan yazı çalışmaları yapmak, (örneğin, siz bir harf veya şekil çiziyorsunuz, o da aynısını kendi kağıdına çiziyor.), eğer çocuğunuz okula gidiyorsa gün aşırı okulda aldığı notları kontrol etmek ve nasıl olduğunu inceleyip öğretmeniyle bu konuda konuşmak, çocuğunuzun zamanla yukarıda belirtlen becerileri geliştirmesine yardımcı olacaktır.

Labirentler

Labirent testi de, şifre testi gibi çocuğunuzun kalem manipulasyon ve görsel-hareketsel koordinasyon kabiliyetlerini ölçtüğü gibi, sorun çözebilme yeteneğini ve yaklaşımını da gösterir.

*Eğer çocuğunuzun skoru bu alt testte düşük çıkarsa: Çocuğunuza kitapçılarda satılan çocuk dergilerinden satın alın ve buradaki problemleri, labirentleri, eksiği-bulma testlerini bazen birlikte çözün, bazen ona tek başına çözdürün.